Bir başkasının tasarımınızdan ticari kazanç elde etmesini nasıl engellersiniz?
- Pan & Partners
- 26 Ağu 2024
- 3 dakikada okunur
Tasarım nedir?
İki ya da üç boyutlu ürünler üzerinde özgünlük ve farklılık yaratarak ortaya konulan, görsel yeniliklere tasarım denir. Bir başka ifade ile tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümünüdür.
Yazımızda, tasarım özellikleri ile tasarım haklarının korunma yöntemlerini ele alacağız.
Tasarım hakları nasıl korunur?
Tasarım belirli kriterleri taşıyor ise Türk Marka ve Patent Kurumu'na yapılacak bir başvuru ile tescil edilebilir ve böylece tasarım hakları koruma altına alınır.
Tasarımın tescil kriterleri nedir?
Tasarım “yenilik” ve “ayırt edici nitelik” şartlarını taşıyor ise Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından tescil edilerek hakları korunabilir.
Yenilik: Bir tasarımın aynısının, başvuru tarihinde, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olmasını ifade etmektedir.
Ayırt Edici Nitelik: Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile başvuru tarihinden önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim arasında bir farklılık olmasını ifade etmektedir.
Tasarım tescil başvurusu nereye yapılır ve süreç nasıl ilerler?
Tasarım tescil başvuruları, online olarak gerçekleştirilebilmektedir. Elektronik başvuru sistemi EPATS’a(https://epats.turkpatent.gov.tr/run/TP/EDEVLET/giris), e-devlet bilgileri ile giriş yapılarak başvuru ekranına erişim sağlanabilmektedir.
Türk Marka ve Patent Kurumu'nun resmi web sitesinde yer alan tasarım tescil başvuru sürecine ilişkin tablo aşağıdaki gibidir;
Tasarım tescil edildikten sonra ne kadar süre ile korunur?
Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu süre 5'er yıllık dönemler halinde yenilenerek 25 yıla kadar uzatılabilir.
Yenileme talebi, tasarım sahibi tarafından, koruma süresinin sona erme tarihinden önceki altı ay içinde yapılarak yenileme ücretinin aynı sürede ödendiğinin Türk Marka ve Patent Kurumu'na bildirilmesi gerekmektedir.
Belirlenen süre içerisinde ilgili işlemlerin yapılmaması halinde, koruma süresinin sona erdiği tarihten itibaren altı aylık süre içinde ek ücretin ödenmesi şartı ile gecikmiş yenileme talebi de sunulabilir.
Yenilenmeyen tasarımlara ilişkin tasarım hakkı, koruma süresinin bittiği tarihte sona erer.
Tescilli tasarımlarda, tasarım hakkının ihlali sayılan haller nelerdir?
Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller aşağıdaki gibidir:
Tasarım sahibinin izni olmaksızın, koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak,
Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek,
Tasarım hakkını gasp etmek.
Koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, bu maddede sayılan fiilleri tasarım hakkına tecavüz olmaktan çıkarmaz.
Tasarım başvurusunun bültende yayımlanmasıyla birlikte, başvuru sahibi, tasarım hakkına yönelik tecavüzlerden dolayı dava açma hakkına sahiptir. Tecavüz eden, başvurudan veya kapsamından haberdar edilmişse, başvurunun yayımlanmış olmasına bakılmaz. Tecavüz edenin kötü niyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa, yayımdan önce de tecavüzün varlığı kabul edilir.
Tasarımın yurt dışında da korunması mümkün müdür?
Tasarımların hem yurt içinde hem de yurt dışında korunması mümkündür. Yurt dışı koruması Lahey Anlaşması kapsamında, anlaşmaya üye ülkeler arasında sağlanır.
Lahey anlaşmasına ülkemizin üye olması ile birlikte 01.01.2005 tarihinden itibaren uluslararası tescil başvurusu yapılabilmektedir. Başvurular doğrudan Uluslararası Büroya (WIPO) yapılabildiği gibi, Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından da bu kapsamda yapılan başvuruları kabul etmekte ve Uluslararası Büroya iletmektedir. Uluslararası başvuru sistemi başvuru sahiplerine, çok daha az maliyet ile, tek bir başvuru ile Lahey Sistemi'ne üye ülkeler arasından seçebileceğiniz birden fazla ülkede tasarımlarının tescil edilmesi imkanı sağlamaktadır.
Size nasıl yardımcı olabiliriz?
Tasarım haklarını korumak, ihlallerin önüne geçebilmek ciddi özen ve dikkat gerektiren süreçler içerir. Dolayısıyla tasarım tescil başvuruları ve tasarım ihlalleri ile ilgili yasal süreçler hakkında bir avukata danışmanız önemlidir.
Pan & Partners olarak, nafaka ile ilgili tüm yasal süreçlerde her zaman yanınızda olduğumuzu ve hukuki destek vermeye hazır olduğumuzu belirtmek isteriz.
Unutmayın: Haklarını savunmak kişinin en değerli savaşıdır!
Not: Bu yazı, bilgilendirme amaçlıdır ve yasal tavsiye niteliği taşımamaktadır. Konu ile ilgili yasal düzenlemeler ve haklarınız hakkında bilgi edinmek için bir avukata danışmanız tavsiye edilir.
Comments